Matura o buncie i relacjach międzyludzkich

Maturzyści, tegoroczni absolwenci liceów ogólnokształcących, techników i szkół branżowych II stopnia na egzaminie pisemnym z języka polskiego na poziomie podstawowym musieli napisać rozprawkę o buncie lub o wpływie, jaki ma relacja z drugim człowiekiem.

Centralna Komisja Egzaminacyjna opublikowała na swojej stronie internetowej arkusze egzaminacyjne rozwiązywane we wtorek przez maturzystów na egzaminie pisemnym z języka polskiego - obowiązkowym dla wszystkich maturzystów.

W tym roku egzaminy maturalne przeprowadzane są w dwóch formułach. W nowej formule zdają tegoroczni absolwenci liceów ogólnokształcących, techników, szkół branżowych II stopnia, a w starej - abiturienci ze starszych roczników.

Egzamin pisemny z polskiego na poziomie podstawowym w nowej formule składa się z trzech części. Maturzyści musieli rozwiązać dwa testy ("Język polski w użyciu" i "Test historycznoliteracki") oraz napisać tekst własny - mieli wybór: napisać rozprawkę na jeden z dwóch podanych tematów.

Czekają nas chmary komarów? Możliwy wzrost aktywności kleszczy Temat: Styl faceta zaczyna się od dodatków – 4 bestsellery biżuterii męskiej 2025

Oba testy zawierały łącznie 16 zadań. Zadania w pierwszym teście odnosiły się do zacytowanych w arkuszu fragmentów tekstów: Richarda Lueckego "Zarządzanie czasem" i Hanny Gadomskiej "Masz wrażenie, że czas płynie za szybko?". Maturzyści mieli m.in. na podstawie tekstu Lueckego wyjaśnić na czym polega paradoks ludzkich starań o spowolnienie upływu czasu, a na podstawie tekstu Gadomskiej podać dwa uwarunkowania wpływające na sposób postrzegania czasu przez człowieka. Na podstawie obu tekstów musieli napisać notatkę syntetyzującą na temat: człowiek wobec upływu czasu.

Zadania w teście drugim również odnosiły się do zacytowanych w arkuszu fragmentów tekstów, m.in. Trenu X Jana Kochanowskiego, wiersza Jana Andrzeja Morsztyna "Niestatek" oraz fragmentów: "Mitologii" Jana Parandowskiego, "Pieśni o Rolandzie", "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza, "Potopu" Henryka Sienkiewicza, "Wesela" Stanisława Wyspiańskiego i "Zdążyć przed Panem Bogiem" Hanny Krall. Maturzyści mieli m.in. odpowiedzieć czy postawa podmiotu lirycznego w Trenie X jest podobna do postawy Demeter, wyjaśnić symbolikę złotego rogu w "Weselu", a na podstawie podanego fragmentu "Zdążyć przed Panem Bogiem" oraz całego reportażu Hanny Krall wyjaśnić, jaką rolę w powojennym życiu Marka Edelmana odgrywała pamięć o wydarzeniach na Umschlagplatzu. Z kolei z reprodukcji plakatu spektaklu "Kordian" mieli wybrać dwa elementy graficzne i wyjaśnić ich sens w kontekście dramatu Słowackiego.

Pisząc rozprawkę maturzyści musieli odwołać się do utworów literackich i wybranych kontekstów (np. historycznoliterackiego, literackiego, biograficznego, kulturowego, religijnego, mitologicznego, biblijnego, historycznego, filozoficznego, egzystencjalnego, politycznego, społecznego). Jednym z utworów musiała być lektura obowiązkowa. W arkuszu przypomniano listę lektur. Pierwszy z tematów do wyboru brzmiał: "Bunt i jego konsekwencje dla człowieka", drugi: "Jak relacja z drugą osobą kształtuje człowieka?".

Za rozwiązanie testów maturzyści piszący egzamin w nowej formule mogą maksymalnie otrzymać 25 punktów, a za rozprawkę - maksymalnie 35 punktów. Na napisanie całego egzaminu zdający maturę z polskiego na poziomie podstawowym w nowej formule mieli 240 minut.

Maturzyści z wcześniejszych roczników, którzy zdawali egzamin w starej formule, mieli arkusz egzaminacyjny składający się z dwóch części: testu i tekstu własnego. Pisząc tekst własny mieli wybór: napisać rozprawkę na jeden z dwóch podanych tematów lub przeprowadzić analizę tekstu poetyckiego.

Zadania w teście odnosiły się do zacytowanych fragmentów tekstów: "Kultura - komunikowanie wartości" Grzegorza Żuka i "Artyści jako specyficzna grupa społeczna i zawodowa” Jarosława Działka i Moniki Murzyn-Kupisz. Maturzyści mieli m.in. napisać streszczenie tekstu Żuka, a na podstawie tekstu Działka i Murzyn-Kupisz podać trzy cechy, które na przestrzeni wieków pozwalały uznać jednostkę za przynależną do grupy artystów oraz podać przyczynę i skutek zwiększania się grona pretendentów do tytułu artysty. W arkuszu był też fragment "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza, bez podania co to za utwór i kto jest jego autorem. Mieli to podać maturzyści.

Jeden z tematów rozprawki w tym roku brzmiał: "Bunt czy pokora – którą postawę życiową powinien wybrać człowiek, by uczynić świat lepszym?". Punktem wyjścia do rozważań był zacytowany fragment "Dziadów cz. III" Adama Mickiewicza. Drugi temat brzmiał: "Co sprawia, że człowiek zyskuje szacunek innych ludzi?". Punktem wyjścia były zacytowane fragmenty "Potopu". W temacie trzecim maturzyści mieli zinterpretować wiersz Urszuli Kozioł "Ulga na wiosnę".

Za rozwiązanie testu maturzyści piszący egzamin w starej formule mogą maksymalnie otrzymać 20 punktów, a za rozprawkę - maksymalnie 50 punktów. Na napisanie całego egzaminu zdający maturę z polskiego na poziomie podstawowym w starej formule mieli 170 minut.

Aby zdać egzamin maturzysta, niezależnie, w której formule go zdawał, musi uzyskać minimum 30 proc. punktów możliwych do zdobycia z danego egzaminu.