Zmowa cenowa RTV Euro AGD, Media Markt i Media Expert

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) ujawnił nielegalną zmowę cenową, która przez niemal dekadę sztucznie windowała ceny ekspresów do kawy marki Jura.

W proceder zamieszana była firma **Jura Poland** – wyłączny dystrybutor szwajcarskich ekspresów Jura w Polsce – oraz czołowe sieci sklepów z elektroniką: **RTV Euro AGD**, **Media Markt** i **Media Expert**. W efekcie tej zmowy konsumenci płacili zawyżone ceny za ekspresy, a pozorne promocje w sklepach w rzeczywistości nie dawały realnych oszczędności. Prezes UOKiK Tomasz Chróstny ukarał już uczestników zmowy milionowymi karami i zapowiada wyciągnięcie dalszych konsekwencji wobec winnych.

Odgórnie ustalone ceny – jak działała zmowa Jura i elektromarketów?

Przez blisko 10 lat ceny ekspresów do kawy Jura w Polsce mogły być ustalane odgórnie w wyniku zmowy między dystrybutorem a największymi sklepami z elektroniką. Mechanizm był prosty: **Jura Poland** uzgadniała z sieciami handlowymi minimalne ceny, poniżej których ekspresy Jura nie mogły być sprzedawane. W praktyce oznaczało to, że niezależnie od sklepu – czy to w RTV Euro AGD, Media Markt, czy Media Expert – ceny tych ekspresów utrzymywały się na podobnym, wysokim poziomie. Sklepy nie konkurowały ze sobą ceną tych produktów, ponieważ wszyscy uczestnicy porozumienia trzymali się ustalonych stawek.

Z informacji zebranych przez UOKiK wynika, że zmowa obejmowała nie tylko same urządzenia, ale także akcesoria do ekspresów Jura. Co więcej, porozumienie dotyczyło zarówno sprzedaży w tradycyjnych sklepach stacjonarnych, jak i w sklepach internetowych tych sieci. Dzięki temu niezależnie od kanału sprzedaży konsumenci zawsze napotykali podobne, sztucznie zawyżone ceny.

Nieustąpienie pierwszeństwa i ucieczka po kradzieży Jest decyzja o przejęciu śledztwa w sprawie Tadeusza Dudy

Bolesne skutki dla klientów: brak konkurencji i zawyżone ceny

Nielegalny układ między dostawcą a sklepami miał bardzo negatywne konsekwencje dla kupujących. Oto główne skutki zmowy cenowej odczuwalne przez konsumentów:

• Brak konkurencji cenowej: Sklepy zamiast rywalizować ceną, utrzymywały jednakowe stawki za ekspresy Jura. Klient, niezależnie gdzie poszedł na zakupy, nie znajdował niższej ceny.
• Sztucznie wysokie ceny: Ponieważ cena minimalna była odgórnie ustalona, kwoty żądane za ekspresy były wyższe, niż wynikałoby to z uczciwej konkurencji. Konsumenci płacili więcej, niż powinni, gdyż wyeliminowano presję rynkową do obniżek.
• Fikcyjne promocje: Nawet jeśli pojawiały się promocje lub wyprzedaże na ekspresy Jura, były one pozorne. Sklepy uzgadniały z dostawcą także ceny promocyjne – obniżki były niewielkie lub pozorowane, by nie naruszyć zmowy. W praktyce klienci rzadko mogli liczyć na prawdziwe okazje czy rabaty.

W rezultacie wielu miłośników kawy w Polsce mogło nieświadomie paść ofiarą zmowy – przez lata przepłacali za ekspresy renomowanej marki, sądząc, że płacą rynkową cenę lub korzystają z promocji. Tymczasem konkurencja została sztucznie ograniczona kosztem ich portfeli.

Kontrola cen, groźby i pozorne promocje – nieczyste metody zmowy

Utrzymanie zmowy cenowej przez tak długi czas wymagało ścisłej koordynacji i dyscypliny wśród jej uczestników. Z ustaleń UOKiK wynika, że **Jura Poland oraz sieci sklepów stosowały cały arsenał metod**, aby kontrolować rynek i zapobiec wyłamywaniu się z porozumienia:

• Stały nadzór nad cenami: Dystrybutor na bieżąco monitorował ceny ekspresów Jura we wszystkich współpracujących sklepach. Jeśli któryś ze sprzedawców obniżył cenę poniżej ustalonego minimum, natychmiast następowała reakcja.
• Groźby wstrzymania dostaw: Za złamanie ustaleń groziły poważne konsekwencje biznesowe. Jura Poland miała straszyć niepokornych partnerów **wstrzymaniem dostaw** sprzętu, a nawet zerwaniem lub nieprzedłużeniem umowy handlowej. Wizja utraty dostępu do popularnych ekspresów skutecznie zniechęcała sklepy do samowolnych obniżek cen.
• Uzgadnianie akcji promocyjnych: Nawet działania marketingowe były koordynowane. **Promocje cenowe musiały być uzgadniane** z Jura Poland, aby żadna sieć nie zaoferowała zbyt dużego rabatu. Ustalano także wartość ewentualnych gratisów dodawanych klientom, by dodatkowe bonusy nie przekładały się na faktyczne obniżenie efektywnej ceny ekspresu.
• Wzajemna kontrola sprzedawców: Sklepy uczestniczące w zmowie pilnowały się nawzajem. Gdy któraś sieć zauważyła, że konkurent zaniża cenę lub daje zbyt korzystną promocję, **donosiła dostawcy** o „nielojalnym” zachowaniu. Jura Poland interweniowała wtedy, przywracając zmowie należyty porządek.

Takie zakulisowe działania dowodzą, jak zorganizowany i przemyślany był ten nielegalny proceder. Ustalone ceny były skrupulatnie egzekwowane, a wszelkie próby wyłamania się tłumiono w zarodku poprzez presję ze strony dostawcy i presję środowiskową. Co więcej, UOKiK ustalił, że gdy urząd wszczął postępowanie, doszło nawet do próby zatarcia śladów zmowy – usunięto pewne rozmowy pomiędzy uczestnikami (np. konwersacje na komunikatorze WhatsApp). Tego typu działania utrudniające dochodzenie również nie uszły uwadze urzędu.

Milionowe kary i odpowiedzialność dla winnych

Prezes UOKiK nie pozostał bierny wobec tak rażącego naruszenia prawa konkurencji. Wydano już pierwsze decyzje finansowe w tej sprawie, które mają zarówno ukarać winnych, jak i ostrzec innych przed podobnymi praktykami:

• Jura Poland – 1 mln zł kary za utrudnianie postępowania (m.in. kasowanie dowodów podczas kontroli).
• Euro-net (właściciel sieci RTV Euro AGD) – 10 mln zł kary za utrudnianie postępowania (usuwanie korespondencji dotyczącej zmowy).
• Terg (właściciel Media Expert), Media Saturn Holding i Media Saturn Online (właściciele Media Markt) – grożą im wysokie kary finansowe po zakończeniu postępowania za udział w zmowie cenowej (maksymalnie do 10% rocznego obrotu każdego przedsiębiorstwa).
• Osoby zarządzające – menadżer odpowiedzialny za politykę dystrybucyjną w Jura Poland usłyszał zarzuty osobiste. Za udział w niedozwolonym porozumieniu grozi mu kara do 2 mln zł. Również wobec osób decyzyjnych w sieciach handlowych mogą zostać wyciągnięte konsekwencje finansowe, jeśli udowodnione zostanie ich świadome zaangażowanie w zmowę.

Nałożone już kary finansowe pokazują, że UOKiK traktuje sprawę bardzo poważnie. Decyzje Prezesa UOKiK nie są jeszcze prawomocne – ukarani przedsiębiorcy zapewne odwołają się do sądu – jednak sam fakt ich wymierzenia stanowi jasny sygnał, że za antykonsumenckie zmowy cenowe grożą dotkliwe sankcje. Jeśli zarzuty zmowy cenowej potwierdzą się w ostatecznej decyzji, łączna suma kar dla zaangażowanych firm może sięgnąć nawet dziesiątek milionów złotych, biorąc pod uwagę skalę ich obrotów. Dodatkowo, reputacja ukaranych podmiotów już teraz ucierpiała – wielu konsumentów może czuć się oszukanych i tracić zaufanie do marek uczestniczących w nielegalnym procederze.