Wystawa na 140-lecie Galicyjskiej Kolei Transwersalnej w Muzeum Ziemi Sądeckiej
Pierwsze 20 lat funkcjonowania fragmentu Galicyjskiej Kolei Transwersalnej między Chabówką i Nowym Sączem ukazuje wystawa czynna od piątku w Muzeum Ziemi Sądeckiej w Nowym Sączu. 16 grudnia br. minie 140 lat od oddania do eksploatacji tej trasy kolejowej biegnącej między Zwardoniem i Husiatyniem.
Galicyjska Kolej Transwersalna licząca 750 km została zbudowana przez austriackie c.k. Koleje Państwowe w ciągu dwóch lat - 1882-1884. Linia uruchomiona 16 grudnia 1884 r. biegła po północnych stokach Karpat od Zwardonia, przez Żywiec, Suchą, Chabówkę, Nowy Sącz, Grybów, Zagórz, Sambor, Stanisławów, do Husiatyna nad ówczesną granicą rosyjską. Przy jej wytyczaniu wykorzystano już istniejące trasy kolejowe i zbudowano nowe. Trasa uznawana jest za znaczące dzieło techniki kolejarskiej.
Izabela Szafran z Muzeum Ziemi Sądeckiej poinformowała, że wystawa planszowa w Nowym Sączu - ze względu na obszerność tematu i ograniczoną ilość miejsca – przybliża jedynie pierwsze dwudziestolecie (1884-1904) eksploatacji odcinka Chabówka – Nowy Sącz.
Na planszach autorzy zaprezentowali początki i koncepcje przeprowadzenia trasy, przybliżono przebieg budowy, użytkowanie w początkach działalności, a także pokazano charakterystyczne budowle i tabor wyprodukowany specjalnie dla nowej kolei. Osobne miejsce poświęcono największej katastrofie kolejowej na tej trasie, która wydarzyła się w lipcu 1903 r.
Galicyjska Kolej Transwersalna powstała ze złączenia w całość istniejących fragmentów dróg żelaznych z nowo wybudowanymi odcinkami Zwardoń – Żywiec – Nowy Sącz (184 km), Grybów – Zagórz (114 km) i Stanisławów – Husiatyn (146 km), o długości 444 km. Do tego powstały połączenia „poboczne”, służące do skomunikowania nowej linii z istniejącymi kolejami – jak Oświęcim – Skawina – Podgórze (48 km), Sucha – Skawina (62 km) i Zagórzany – Gorlice (5 km), przez co całkowita długość nowo wybudowanych odcinków wyniosła 559 km.
Na potrzeby nowej linii w wiedeńskich biurach kolei państwowych powstały projekty techniczne torów, mostów, przepustów i zunifikowanych budowli infrastruktury kolejowej.
Jak przypomnieli autorzy wystawy, w chwili oddania do użytku Galicyjska Kolej Transwersalna z odgałęzieniami stanowiła 25 proc. długości wszystkich linii kolejowych na terenie zaboru austriackiego. Dla regionu, przez który przebiegała, przyczyniła się do wzrostu gospodarczego, dając mieszkańcom oprócz tradycyjnego „okna na świat” także możliwości rozwoju ekonomicznego. O jej budowie zdecydowały też względy militarne, a jej przydatność dla potrzeb wojennych została potwierdzona w początkach I wojny światowej.
Linia do początku lat 90. ubiegłego wieku odgrywała ważną rolę komunikacyjną w ruchu osobowym i towarowym, kiedy straciła swoją konkurencyjność na rzecz transportu samochodowego. Od tego czasu zaczęło się powolne ograniczanie ruchu, a brak inwestycji powodował coraz większą degradację infrastruktury. W ostatnich latach najbardziej malownicze fragmenty wykorzystywano jedynie do okazjonalnych przejazdów pociągów retro.
Za najpiękniejszy krajobrazowo uchodzi 77-kilometrowy odcinek torów z Chabówki do Nowego Sącza. Na większości stacji zachowały się zabudowania stacyjne z okresu powstania linii, a układ trasy stanowi wspaniały przykład robót inżynieryjnych. Trasa posiadająca niespotykane nigdzie w Polsce walory widokowe łączy tereny o wyjątkowej atrakcyjności turystycznej.
Na jednej ze stacji - w Kasinie Wielkiej - Steven Spielberg kręcił fragmenty do "Listy Schindlera", a Andrzej Wajda sceny do "Katynia". Obiekt pochodzący z 1884 roku, leżący w sercu Beskidu Wyspowego, jest jedną z najwyżej położonych stacji kolejowych w Polsce. Obecnie w odnowionym budynku stacyjnym mieszczą się apartamenty dla turystów - wypoczywający na każdym kroku spotykają pamiątki z jego kolejowej i filmowej historii.
W Chabówce znajduje się największy w Polsce skansen taboru kolejowego, a większość miejscowości, przez które prowadzi trasa, to miejsca o dużym potencjale tzw. przemysłu czasu wolnego (Rabka, Mszana Dolna, Kasina Wielka, Dobra, Tymbark, Łososina Górna, Limanowa, Pisarzowa, Nowy Sącz).
Obecnie linia kolejowa z Chabówki do Nowego Sącza jest gruntownie przebudowywana przez PKP Polskie Linie Kolejowe w ramach budowy nowego połączenia kolejowego w woj. małopolskim nazywanego potocznie "Podłęże – Piekiełko”. Inwestycja składa się z dwóch części – modernizacji i elektryfikacji trasy nr 104 Chabówka – Nowy Sącz oraz budowy zupełnie nowego, 58-kilometrowego odcinka łączącego Podłęże k. Krakowa z Tymbarkiem i Mszaną Dolną. Inwestycja ma przyspieszyć i usprawnić ruch kolejowy między Krakowem oraz Zakopanem i Nowym Sączem. Dzięki jego realizacji zmniejszy się wykluczenie komunikacyjne na Sądecczyźnie i w rejonie Beskidu Wyspowego.
(PAP)
Może Cię zaciekawić
Ostrzeżenie IMiGW: możliwe burze
Według ostrzeżenia mogą wystąpić intensywne opady deszczu: lokalnie może spaść od 20 do 30 mm deszczu. Silne porywy wiatru: wiatr w poryw...
Czytaj więcejOd dziś większe uprawnienia dla Straży Granicznej
Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie uzbrojenia Straży Granicznej, które w piątek weszło w życie, rozszerza kat...
Czytaj więcejRok po śmierci pobitego strażaka nie ma zarzutów; rodzina zapowiada protest
– Postępowanie znajduje się na bardzo zaawansowanym etapie, jednak nadal czekamy na dwie kluczowe opinie – z zakresu badań toksykologicznych i ...
Czytaj więcejKard. Krajewski: bardzo dotknęło mnie to, co działo się niedawno w Polsce
W czasie mszy w polskim ośrodku Jubileuszu Młodzieży – Casa Polonia – w rzymskiej dzielnicy Rebibbia kardynał Krajewski zaznaczył: – Kości...
Czytaj więcejSport
Michał Probierz zrezygnował z funkcji selekcjonera piłkarskiej reprezentacji Polski
"Doszedłem do wniosku, że w obecnej sytuacji najlepszą decyzją dla dobra drużyny narodowej będzie moja rezygnacja ze stanowiska selekcjonera" - ...
Czytaj więcejSukces Limanowskiej Grupy Rowerowej na L’Étape Poland by Tour de France 2025
Mateusz Dyrek na podium – drugie miejsce w klasyfikacji generalnej Największy sukces podczas tegorocznej edycji odniósł Mateusz Dyrek, któ...
Czytaj więcejWiększość nie wypełnia zaleceń odnośnie aktywności fizycznej
Na jego podstawie można stwierdzić, że ćwiczą przede wszystkim ludzie młodzi, z przewagą mężczyzn, osoby pracujące, z miast powyżej 200 tys...
Czytaj więcejDwunasty zawodnik – wspólny apel wojewody małopolskiego i klubów piłkarskich
Wspólny apel podpisali: wojewoda małopolski Łukasz Kmita, prezes Naczelnej Rady Lekarskiej prof. Andrzej Matyja oraz wiceprezes Wisły Kraków SA M...
Czytaj więcejPozostałe
Raport Funduszu Sprawiedliwości - możliwe zawiadomienia do prokuratury
Najwyższa Izba Kontroli zakończyła czynności kontrolne dotyczące Funduszu Sprawiedliwości i 1 lipca br. przesłała do ministra sprawiedliwości...
Czytaj więcejProjekt znoszący dwukadencyjność - do 7 sierpnia w konsultacjach społecznych
Na początku lipca PSL złożyło w Sejmie projekt, który znosi zasadę, że wójtem, burmistrzem czy prezydentem miasta można być tylko przez dwie...
Czytaj więcejBurze z silnym deszczem do 30 l/m2
Ostrzeżeniami I stopnia przed burzami zagrożeni są mieszkańcy woj. świętokrzyskiego, podkarpackiego, pomorskiego, kujawsko-pomorskiego, łódzki...
Czytaj więcejCzekają nas chmary komarów? Możliwy wzrost aktywności kleszczy
Obfite opady i temperatury przekraczające 20 st. C to – jak ocenił w rozmowie z PAP prof. Myczko z Katedry Zoologii UPP – warunki idealne do poj...
Czytaj więcej
Komentarze (0)