Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy przyjęta przez Senat z poprawkami

Senat jednogłośnie przyjął w nocy z piątku na sobotę wraz z poprawkami ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy. Jedna z kilkudziesięciu przegłosowanych poprawek wykreśla przepisy o tzw. bezkarności dotyczące urzędników i przedsiębiorców.

Za ustawą o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa wraz z wniesionymi poprawkami głosowało 97 senatorów. Poprawkami Senatu do ustawy w sobotę rano zajmie się Sejm.

Gdy pierwszy raz Senat głosował w piątek wieczorem nad ustawą, została ona cofnięta do komisji, które od nowa rozpoczęły nad nią prace. Stało się to po tym, jak większości nie uzyskały wnioski ani o przyjęcie ustawy z poprawkami, ani o odrzucenie jej w całości, ani o przyjęcie jej bez poprawek. Wcześniej kontrowersje wzbudziło głosowanie poprawki, która zakładała m.in. wykreślenie przepisu o tzw. bezkarności urzędniczej.

Poprawki, które Senat przyjął podczas pierwszego głosowania, w kolejnym były głosowane blokami i zyskały poparcie większości. Pozostałe poprawki głosowano osobno. Poparcie zyskała m.in. nowa poprawka dotycząca przepisów o tzw. bezkarności. Tę poprzednią wycofano. Tym razem poprawka skreśla zarówno artykuł odnoszący się do urzędników, jak i ten odnoszący do przedsiębiorców, do którego senatorowie nie składali wcześniej żadnych poprawek. Za tą zmianą głosowało 52 senatorów, przeciw 46, nikt się nie wstrzymał.

Dziś sesja - oglądaj na żywo PSP: 480 interwencji związanych z intensywnymi opadami deszczu i burzami

Przepis o tzw. bezkarności urzędniczej depenalizowałby złamanie dyscypliny finansów publicznych i przekroczenie uprawnień, jeśli sprawca, w tym samorządowiec, popełniłby taki czyn, działając w celu m.in. ochrony życia lub zdrowia wielu osób, w czasie wojny przeciw Polsce albo działań zbrojnych lub okupacji na terytorium RP, państwa UE, NATO czy innego państwa graniczącego z Polską. W przypadku przedsiębiorców dotyczyłoby to niegospodarności w okresie wojny, ale również czasu obowiązywania w Polsce m.in. stanu wyjątkowego, stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.

Specustawa gwarantuje legalność pobytu obywatelom Ukrainy, a także ich małżonkom niemającym obywatelstwa ukraińskiego, którzy przybyli z Ukrainy do Polski od początku rosyjskiej inwazji. Większość przepisów specustawy nie dotyczy Ukraińców, którzy przebywali w Polsce legalnie przed wojną. Terminy ważności ich wiz i zezwoleń na pobyt, które upłynęłyby w czasie wojny, zostaną jednak na jej mocy wydłużone do końca roku.

Pobyt ukraińskich uchodźców w naszym kraju, według uchwalonej w środę w Sejmie ustawy, miał być uznawany za legalny przez 18 miesięcy. Senat wniósł jednak poprawkę, w wyniku której pobyt ma być uznawany za legalny bezterminowo. Zgodnie z ustawą po upływie 9 miesięcy uchodźcy, których pobyt uznano za legalny, mogą ubiegać się o zezwolenie na pobyt czasowy na okres 3 lat.

Jedna z senackich poprawek zakłada ponadto, że taka osoba nie musi przybyć do Polski bezpośrednio z terytorium Ukrainy. Na mocy innej poprawki pomocą mają zostać objęci również uchodźcy, którzy przybyli z Ukrainy, nie są obywatelami tego państwa ani obywatelami Polski, ale mieli na Ukrainie zezwolenie na pobyt stały lub status uchodźcy. Kolejna poprawka przewiduje objęcie pomocą Białorusinów, którzy uciekli z Ukrainy.

Na mocy specustawy uchodźcy z Ukrainy będą mogli m.in. otrzymać numer PESEL i założyć Profil Zaufany. Będą także mogli podjąć w Polsce pracę i uzyskać dostęp do opieki zdrowotnej. Uczniowie i studenci będą mogli kontynuować naukę w polskich szkołach i uczelniach. Uchodźcom z Ukrainy przysługiwać też będzie pomoc finansowa. Zgodnie z ustawą dostaną oni jednorazowo 300 zł na osobę.

Regulacja umożliwi też wypłatę świadczeń tym, którzy zapewnią wyżywienie i zakwaterowanie obywatelom Ukrainy. Pieniądze na świadczenia, według uchwalonych przepisów, zapewni wojewoda. Miały być one wypłacane na podstawie umowy zawartej z gminą, jednak po senackiej poprawce ma to się odbywać na podstawie wniosków o takie świadczenie. Senat dodał też zapisy, że koszty obsługi tego zadania przez gminy wynoszą 2 proc. dotacji otrzymanej na wypłatę tych świadczeń i pokrywa je wojewoda.

Ponadto na mocy specustawy utworzona zostanie rezerwa celowa w budżecie, a w Banku Gospodarstwa Krajowego powstanie specjalny Fundusz Pomocy. Senat zaproponował zapisy, na mocy których premier powinien przedkładać sejmowej Komisji Finansów Publicznych sprawozdanie z realizacji planu finansowego Funduszu. Projekt takiego planu, zgodnie z inną senacką poprawką, premier ma zatwierdzać po uzyskaniu opinii tej komisji.

Senat poparł też poprawkę zakładającą, że rząd raz na 12 miesięcy będzie na piśmie zdawał sprawozdanie Sejmowi i Senatowi z wykonania tej ustawy.