Delfiny... ziewają pod wodą

Po raz pierwszy w historii naukowcom udało się sfilmować, jak żyjące na wolności delfiny ziewają. To odkrycie zmienia dotychczasowe przekonanie, że odruch ten służy dotlenieniu organizmu. Skoro jednak delfiny ziewają pod wodą, to jego funkcja musi być inna.

Ziewanie definiowane jest jako mimowolny odruch składający się z trzech etapów: powolnego otwarcia ust na wdechu, utrzymania przez chwilę otwartych, a następnie szybkie ich zamknięcie z jednoczesnym wydechem. Jak powiedział serwisowi “Mail Online” Tadamichi Morisaka, badacz delfinów z Mie University w Japonii, nadszedł czas, aby zmienić tę definicję. To właśnie badacze z tej uczelni odkryli, że delfiny, podobnie jak ludzie, wydają się bardziej energiczne, kiedy sobie ziewną. Zaobserwowano u nich odruch polegający na szerokim rozwarciu i potem zamknięciu szczęk przypominający nasze ziewanie, z tym że nie towarzyszy mu wdech i wydech.

Po obejrzeniu prawie 2 tys. godzin nagrań wideo Morisaka i jego zespół doszli do wniosku, że delfiny ziewają - robią to pod wodą - najczęściej rano, gdy są senne. Wydaje się, że podobnie jak u ludzi, działa to na nie orzeźwiająco. Japońscy badacze już w 2021 roku zaobserwowali zachowanie przypominające ziewanie u delfinów trzymanych w niewoli. "Początkowo wydało nam się to bardziej osobliwe niż zaskakujące. Wówczas jednak nie byliśmy w stanie definitywnie potwierdzić, że było to ziewanie, ponieważ delfiny ziewając pod wodą, nie robią wdechu ani wydechu" – powiedział Morisaka.

Ponieważ podobne ruchy pyska zaobserwowano u trzymanych w niewoli diugoni przybrzeżnych, innego gatunku ssaków morskich, naukowcy pomyśleli, że może to być zachowanie charakterystyczne dla zwierząt żyjących w niewoli – rodzaj stereotypii, czyli nienaturalnego, powtarzanego zachowania, które może się wykształcić u niektórych zwierząt w ogrodach zoologicznych i akwariach, kiedy nie mogą się swobodnie poruszać, jak by to miało miejsce w naturze.

Od stycznia 2025 r. powszechne e-Doręczenia, czyli elektroniczny odpowiednik listu poleconego „Przyrodnicza historia Gorców”

Morisaka i jego zespół postanowili dokładnie zbadać to rzekome ziewanie delfinów i obejrzeli 1816 godzin przedstawiających delfiny nagrań wideo zarejestrowanych w latach 2012–2017 u wybrzeży wyspy Mikura, około 200 km na południe od Tokio. Na tych filmach delfiny otwierają pyski 94 razy, przy czym w 89 przypadkach ma to konkretny cel. "Zwykle było to grożenie innemu osobnikowi, żerowanie - gryzienie ryb, lub zachowania społeczne, takie jak podgryzanie innego osobnika w zabawie" – tłumaczy Morisaka. Jednak w pozostałych pięciu przypadkach naukowcom nie udało się wskazać powodu, dlaczego zwierzę otwiera pysk. 

Jak czytamy w raporcie z badania opublikowanym w magazynie “BioOne”, te potencjalne ziewnięcia przebiegały według podobnego schematu: „Faza 1, powolne otwieranie pyska; faza 2, utrzymanie maksymalnego otwarcia; faza 3, szybkie zamknięcie. Wszystkie pięć ziewnięć miało miejsce w godzinach porannych, kiedy większość delfinów w grupie zwykle odpoczywa”. Nasze dwa ostatnie badania w końcu wykazały, że delfiny w faktycznie ziewają – mówi Morisaka. W najnowszym artykule autorzy wprawdzie nie wyjaśniają, jaki jest cel tego zachowania, ale w poprzednim zauważają, że delfiny żyjące w niewoli po ziewnięciu przez jakiś czas zdawały się bardziej energiczne. Tym razem dowiedli, że jest to zachowanie naturalne, nie mające związku z niewolą. Dlatego właśnie Morisaka i jego współpracownicy zaproponowali wyłączenie z definicji ziewania oddechu.