Początek astronomicznej jesieni, która przywita Superksiężycem. 10 ciekawostek

W sobotę, 23 września, rano pozycja Słońca znajdzie się w tzw. punkcie Wagi, co definiuje początek astronomicznej jesieni. O tej porze roku będzie można zobaczyć m.in. częściowe zaćmienie Księżyca, roje meteorów i zakrycie planety Wenus przez Księżyc.

Jesień rozpocznie się dokładnie w sobotę o godz. 8.50. Ten moment wynika z trasy Słońca po nieboskłonie. Nasza dzienna gwiazda porusza się po tzw. ekliptyce. Ekliptyka przecina się z równikiem niebieskim (który można sobie wyobrazić jako poszerzenie w kosmos równika ziemskiego) w dwóch punktach: punkcie Barana i punkcie Wagi. Są to punkty równonocy, odpowiednio wiosennej i jesiennej. Teraz Sońce przejdzie przez punkt równonocy jesiennej.

Przy czym faktyczne zrównanie dnia z nocą następuje nieco później, co wynika ze zjawiska refrakcji atmosferycznej w ziemskiej atmosferze (obiekty są widoczne nawet pół stopni powyżej horyzontu, nawet jeśli faktycznie znajdują się za nim) i obecnego sposobu mierzenia wschodów i zachodów Słońca (gdy ostatni fragment tarczy słonecznej pojawia się albo ukrywa się za horyzontem). Dzień i noc będą równie 3,5 doby później.

Jesień astronomiczna potrwa do 22 grudnia do godz. 4.27, kiedy to ustąpi astronomicznej zimie.

Nowy sprzęt dla pulmonologii od WOŚP Prezes PiS wzywa do udziału w manifestacji przeciwko nielegalnej migracji

Jesień przywita nas Superksiężycem, czyli pełnią zachodzącą w momencie, gdy Księżyc jest w pobliżu perygeum swojej orbity wokół Ziemi (29 września godz. 11.58).

Z kolei 14 października nastąpi obrączkowe zaćmienie Słońca, ale zjawisko to nie będzie niestety widoczne w Polsce. Pas zaćmienie obrączkowego będzie przebiegać przez Amerykę Północną i Amerykę Południową.

Pod koniec października zaś będzie można obserwować częściowe zaćmienie Księżyca ((z 28 na 29 października). Początek zjawiska nastąpi o godz. 20.02 w formie zaćmienia półcieniowego, a o godz. 21.35 tarcza Księżyca zacznie wchodzić w cień Ziemi. Faza maksymalna nastąpi o godz. 22.15, zakryte będzie około jednej ósmej tarczy Księżyca.

Według astronomów spektakularne będzie zakrycie Wenus przez Księżyc - 9 listopada. Nastąpi ono co prawda w dzień, ale będzie je można obejrzeć przy pomocy teleskopu. Zjawisko rozpocznie się o godz. 10.57, a Wenus wyłoni się zza tarczy Srebrnego Globu o godz. 12.14.

Jesienią aktywnych będzie kilka rojów meteorów. 7 października przypadnie maksimum Drakonidów, 21/22 października maksimum Orionidów, 4/5 listopada maksmimum Taurydów, 17/18 listopada maksimum Leonidów, a 13/14 listopada maksimum Geminidów.

Będzie to też dobry czas na obserwacje planet, gdyż niewidoczny będzie w praktyce jedynie Mars. Na początku jesieni wieczorem widać wschodzącego Jowisza. Co ciekawe, w połowie dystansu na niebie pomiędzy Jowiszem, a Plejadami widoczny jest Uran, ale do zobaczenia tej planety potrzeba teleskopu. Wieczorem można spojrzeć też na Saturna. Z kolei gdy na niebo spojrzymy nad ranem, to jasno świeci Wenus, a nisko nad horyzontem widać Merkurego. Przez teleskop zaś przez cała noc można podziwiać Neptuna.

W pierwsze jesienne wieczory będzie można dostrzec nad Polską przelatująca Międzynarodową Stację Kosmiczną. Kolejna seria widocznych przelotów nastąpi na przełomie października i listopada, ale tym razem nad ranem, a ponownie wieczorami - na przełomie listopada i grudnia.

Ciekawostki na temat jesieni:

10 ciekawostek na temat jesieni:

Równonoc jesienna: Astronomiczny początek jesieni zbiega się z datą równonocy jesienną, kiedy dzień i noc mają zbliżoną długość. W tym czasie Słońce przekracza równik niebieski, zmierzając na południowe niebo.

Zmiana kolorów liści: Mechanizm zmiany kolorów liści jest złożony i związany z obecnością różnych pigmentów. Chlorofil odpowiada za zielony kolor, ale kiedy dni są krótsze i temperatura spada, produkcja chlorofilu zanika, pozwalając innym pigmentom, jak karotenoidy i antocyjany, wyjść na pierwszy plan.

Zwierzęce instynkty: Jesień to czas, kiedy wiele zwierząt przygotowuje się do zimy. Niektóre, jak wiewiórki, zbierają zapasy, inne migrują w cieplejsze rejony.

Halloween: Ta popularna święto ma swoje korzenie w starożytnych celtyckich tradycjach. Początkowo święto to związane było z końcem sezonu żniw i początkiem zimy.

Sezon dyni: Jesień to najlepszy czas na dynie, które są wszechstronnym składnikiem w kuchni. Z dyni można przygotować zupy, ciasta, a nawet napoje.

Zmiana czasu: W Polsce i wielu innych krajach jesień oznacza powrót ze czasu letniego na standardowy, co daje dodatkową godzinę snu, ale też skraca długość dnia.

Złota polska jesień: Termin "złota jesień" często używany jest w Polsce do opisania piękna tej pory roku. W tym okresie, zwłaszcza w październiku, krajobrazy są niesamowicie kolorowe, dzięki różnorodności drzew i krzewów, które zmieniają kolory liści. Ten okres jest szczególnie piękny w polskich lasach i parkach narodowych.

Modyfikacja nastroju: U niektórych osób jesień może wywoływać sezonowe zaburzenia afektywne, związane z mniejszą ilością światła słonecznego i zmianami w rytmie dobowym.

Przysmaki sezonowe: Jesień to czas obfitości w różnego rodzaju owoców i warzyw, jak jabłka, gruszki, buraki i wiele innych, co sprzyja kreatywności w kuchni i pozwala na przygotowanie wielu sezonowych potraw. 

Tradycje kulinarne w Polsce: Jesień to czas, kiedy na polskich stołach królują potrawy z grzybów, kapusty i ziemniaków. Tradycyjne dania, takie jak bigos czy różnego rodzaju placki ziemniaczane, cieszą się w tym okresie szczególną popularnością.

(Na zdjęciu złota polska jesień w 2022 roku na zboczach góry Mogielica)